Bubble Tea, czyli jak tajwańska herbata z kulkami podbiła świat

Historia Bubble Tea

Mówi się, że sukces ma wielu ojców i zdaje się, że to powiedzenie doskonale obrazuje historię powstania herbaty z bąbelkami. Do dziś niewiadomo kto był pomysłodawcą tego najbardziej popularnego tajwańskiego napoju - wiadomo jednak, że miało to miejsce właśnie na Tajwanie na początku lat 80.

Niektórzy pionierskie wykonanie bubble tea przypisują herbaciarni Hanlin Tea Room w Tainan założonej przez młodego przedsiębiorcę i artystę - Tu Tsong He. Historia pomysłowego Tajwańczyka jest jak z amerykańskiego snu i dowodzi, że model sukcesu „od zera do milionera” wciąż się sprawdza. Mężczyzna, zanim stał się herbacianym potentatem, prowadzenił restaurację. Hossa jednak nie trwała długo - lokal zbankrutował, a Tu Tsong He zaczął tonąć w długach i niespłaconych kredytach.

Życie jednak nie lubi pustki, a – jak mawiają – świat należy do odważnych, dlatego młody Tajwańczyk po raz kolejny postanowił spróbować szczęścia w biznesie i tym razem otworzyć niewielką herbaciarnię. Był rok 1986. Będąc na lokalnym targu mężczyzna zwrócił uwagę na kulki tapioki – tradycyjną tajwańską przekąskę zapamiętaną z czasów dzieciństwa. W ramach eksperymentu dodał je do zielonej herbaty, którą zwykł pijać wieczorami. I tak, według tej wersji wydarzeń, powstała bubble tea. Obecnie sieć herbaciarni Hanlin posiada 80 lokali na Tajwanie, a w ramach umowy franczyzowej jej podwoje owarte są również w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Chinach kontynentalnych.

Druga, konkurencyjna historia dotycząca okoliczności powstania bubble tea wiąże się z herbaciarnią Chun Shui Tang w Taichung. Jej założyciel - Liu Han-Chieh podczas jednej ze swoich podróży do Japonii zaobserwował, że Japończycy mają zwyczaj pić mrożoną kawę. Ponieważ takie rozwiązanie było na Tajwanie wówczas jeszcze obce, mężczyzna po powrocie do domu wprowadził je do swojego biznesu. Mrożone herbaty jego pionierskiego autorstwa stały się niezwykle popularne, a rodzinna firma zaczęła się rozrastać w niebywałym tempie.

Bubble tea w swojej klasycznej postaci powstała jednak dopiero kilka lat później, w 1988 r., za sprawą Lin Hsiu Hui – jednej z kierowników świetnie prosperującej rozdzinnej sieci herbaciarni. Kobieta, rzekomo, przez zupełny przypadek podczas jednego z nudnych spotkań zarządu dodała do firmowej mrożonej herbaty kulki tapioki. Innowacyjny napój podbił serca uczestników zebrania i bardzo szybko wylądował w stałym menu jako najlepiej sprzedający się produkt. Sława bubble tea błyskaiwcznie rozniosła się po mieście, a następnie po wyspie, a w latach 90. królowała w całej Azji południowo-wschodniej, a zwłaszcza w Wietnamie.

W tej historii również nie brakuje hollywoodzkiej nuty. Pomiędzy obiema wspomnianymi herbaciarniami przez 10 lat trwał spór o ustalenie kto jest pomysłodawcą bubble tea i komu przysługuje do niej prawo. Zatarg zakończył się w 2019 r. orzeczeniem sądu rozstrzygającym, że herbata bąbelkowa to napój, który każdy ma prawo sprzedawać, a tym samym nie ma potrzeby dalszego debatowania nad tym, kto go wymyślił.

Herbata z tapioką jako symbol Tajwanu

Zamiłowanie Tajwańczyków do mrożonej herbaty z bąbelkami to zdecydowanie coś więcej niż fascynacja dobrym smakiem i przyjemną konsystencją. Jest to swojego rodzaju symbol narodowy, ikona tajwańskiego dorobku kulturowego. Bubble tea odzwierciedla szczególny nastrój Tajwanu z lat 80. kiedy społeczeństwo przechodziło w dobę tzw. nowoczesności. Łączy ona stare doświadczenia kulturowe wyspy z nutką nostalgii panującą we współczesnym społeczeństwie. Łącząc tapiokę z herbatą Tajwańczycy wskrzesili zapomniane już narodowe przysmaki, które nabrały nowoczesnego wymiaru we współczesnym świecie. W ten sposób został połączony postęp z historią i tradycją. Bubble tea to idealny przykład przywrócenia do łask w nowej odsłonie tradycyjnej kuchni tajwańskiej.

W 2004 r. tajwańskie Ministerstwo Obrony Narodowej mając nadzieję przekonać obywateli do sfinansowania dość kosztownego zakupu broni, wydało broszurkę informującą, że jesli Tajwańczycy zrezygnują z jednej herbaty bąbelkowej tygodniowo przez następne 15 lat, zaoszczędzą sumę pieniędzy potrzebnych na pokrycie kosztów wojskowych. O dziwo kampania przyniosła odwrotny skutek niż oczekiwano – wywołała ostry sprzeciw społeczeństwa i rozbudziła jeszcze większe zainteresowanie napojem. Tajwańczycy nie rozumieli dlaczego nie poproszono ich, aby przestali pić np. Coca-Colę. Niektórzy uważają, że ten lokalny incydent przyczynił się do wypromowania tajwańskiej herbaty bąbelkowej poza granicami Azji południowo-wschodniej.

Bubble tea zawitała na scenie międzynarodowej jednak głównie za sprawą Assada Khana –brytyjskiego bankiera i założyciela popularnej na całym świecie sieci punktów gastronomicznych sprzedających herbatę z bąbelkami. Brytyjczyk z napojem zapoznał się w 2009 r. podczas podróży do Nowego Jorku. Wówczas o bubble tea za oceanem nie słyszał nikt poza imigrantami z Azji zamieszkującymi lokalne chinatown. Khan rozpoznał niszę rynkową, rzucił pracę w banku i w 2011 r. założył popularne dziś Bubbleology.

Jak bardzo ceniona jest mrożona herbata z tapioką? Do dziś jest to oficjalny napój serwowanym na tajwańskich bankietach rządowych, a 30 kwietnia w Stanach Zjednoczonych jest obchodzony jako narodowy dzień bubble tea. Dowodem popularności tego napoju jest również fakt, że od 2012 r. niemiecki McDonald’s dodał go do swojego stałego menu. Natomiast w Singapurze w przededniu zamknięcia wszystkich sklepów w czasie pandemii koronawirusa do punktów sprzedaży herbaty bąbelkowej ustawiły sie kolejki ludzi chcących zrobić zapasy.

Skąd się bierze popularność bubble tea? Niewiadomo dlaczego akurat ten przepis tak głęboko zapuścił korzenie w południowo-azjatyckiej kulturze. Może dlatego, że w tym regionie geograficznym herbata pijana jest tak często, jak w innych krajach woda? A może dlatego, że jest to orzeźwiający napój i przekąska w jednym, do tego w tak wielu różnorodnych wariantach smakowych, które nigdy nie powszednieją? Bubble tea potrafi mieć tak wiele odsłon, że czasami jedyną cecha wspólną serwowanych napojów są zatopione w nich kulki tapioki, choć i te potrafią być aromatyzowane i barwione. Tajwan zawsze słynął z zamiłowania do innowacji, dlatego trudno jest się dziwić, że coś tak prostego jak filiżanka herbaty może mieć tak wiele wariantów.

Herbata, kulki tapioki i inne składniki Bubble Tea

Bazą bubble tea jest klasyczny wywar z dobrej jakości liści herbaty. Herbaty eskpresowe będące jedynie pyłem herbacianym oraz tzw. „herbaty w proszku” zaprzeczają klasycznej recepturze napoju. Najczęściej wykorzystywana jest herbata Oolong uważana za jedną z najlepszych gatunkowo odmian na świecie. Charakteryzuje ją owocowo-drzewny aromat, a ponieważ krawędzie zaparzonych liści są ciemniejsze niż ich środkowa część, często określana jest mianem herbaty szmaragdowej.

Druga popularną odmianą herbaty wykorzystywaneą do przyrządzania napoju jest Assam- cierpki i intensywny w smaku. Dzięki dużemu stężeniu teiny ma właściwości pobudzające oraz wspomagające koncentrację. Herbatę czarną można zastąpić zieloną, która jest mniej utleniona, a przez to ma niższą zawartość kofeiny (ok. 30%), jak również białą czy jaśminową.

Do gotowego juz naparu z liści herbaty przygotowanego według określonej procedury dla danej odmiany dodaje się kulki tapioki. Tajemniczo brzmiąca tapioka to nic innego, jak skrobia otrzymywana po ugotowaniu mąki z manioku w wodzie lub mleku. Jest ona nie tylko lekkostrawna i bezglutenowa, ale zawiera również małe ilości białka i nie wywołuje alergii. W swojej najprostszej formie wykorzystywana jest do zagęszczania sosów oraz zup.

Kulki tapioki mogą być czarne, białe, a nawet przezroczyste – kolor zależy od ich zawartości. Białe i bezbarwne otrzymywane są ze skrobii w swojej naturalnej formie. Do czarnych kulek dodawany bywa korzeń manioku, brązowy cukier i karmel. Konsystencja takich kulek określana jest jako pośrednia pomiędzy galaretką a gumą do żucia. Dlatego ich żucie jest zdecydowanie niecodziennym doznaniem. Sama tapioka nie ma smaku, dlatego często namacza się ją w różnego rodzaju dodatkach, np. w kawie, sokach, alkoholu czy w wodzie z cukrem, by nabrała odpowiedniego aromatu. To właśnie dzięki kulkom z tapioki bubble tea często nazywana jest „Pearl Milk Tea”, czyli perłową herbatą mleczną.

Do bąbelkowej herbaty w ramach eskperymentowania i urozmaicania można dodać praktycznie wszystko - tutaj ogranicza nas wyłącznie wyobraźnia i zdrowy rozsądek. Najczęściej są to owoce, lody, żelki, galaretki, imbir, soki lub jogurt, ale również kakao, syropy, wanilia, czekolada i miód. Napój można pić zmrożony lub na ciepło – w zależności od indywidualnych preferencji smakowych.

Tajwańska herbata z bąbelkami stale ewoluuje zarówno pod względem smaku, jak i konsystencji. W ostatnich miesiącach w Azji pojawiła się jej pro-zdrowotna odmiana z brązowym cukrem i świeżym mlekiem zastępującymi biały cukier i śmietankę do kawy. Sieci punktów sprzedających napój prześcigają się w nowych pomysłach i modyfikacjach klasycznego wariantu. Bubbleology, w odpowiedzi na potrzeby współczesnego społeczeństwa, nosi się z zamiarem wprowadzenia tzw. „skinny tea”, czyli herbaty ze zredukowanym cukrem i mlekiem sojowym.

Nie można jednak zapomnieć o prostej zasadzie: bez względu na ilość wymyślnych dodatków, duszą bubble tea pozostaje dobrej jakości herbata. Założyciel Hanlin do dziś używa wyłącznie liści herbaty ze Sri Lanki, po której najlepszą odmianę, jak twierdzi, co roku osobiście wybiera się w góry.

Serwowanie Bubble Tea

Akcesoria potrzebne do podania bubble tea zależą od tego czy ma to być napój serwowany na miejscu czy na wynos. Do herbaty z tapioką, którą robimy sami w domu lub zamawiamy w restauracji, idealnie sprawdzi się klasyczna wysoka szklanka o dość sporej objętości, najlepiej rozszerzana ku górze. Drugim niezbędnym elementem jest słomka, która powinna być specjalnie dedykowana do tego typu napojów, czyli odpowiednio gruba, tak aby zmieściły się w niej apetyczne kulki. W przeciwnym wypadku wrócimy do lat 80. na Tajwanie, gdy napój podawano wraz z łyżką stołową. Na rynku pojawia się coraz więcej słomek do bubble tea, głównie szklanych i metalowych, które nie tylko wyglądają efektownie, ale również są wielokrotnego użytku.

Zamawiając tajwańską herbatę na wynos otrzymamy ją podaną najprawdopodobniej na dwa różne sposoby. W plastikowym kubku przykrytym wieczkiem z dziurką przeznaczoną na słomkę albo w kubku oklejonym od góry szczelnie folią, którą przebija się specjalną słomką z zaostrzoną końcówką. Z przyczyn oczywistych warto jednak sięgnąć po trwalsze i oszczędniejsze rozwiązania w postaci tradycyjnego szkła lub metalu.